Chương trình Montessori 3-6

 Maria Montessori xây dựng một chương trình học như thế nào cho trẻ 3-6 tuổi?

 Qua nhiều năm nghiên cứu, với kiến thức về y học, tâm lý học, giáo dục học, nhân chủng học… cùng với nhiều năm trực tiếp làm việc với trẻ em và quan sát trẻ em một cách khoa học cùng với trái tim thấu hiểu linh hồn trẻ thơ. Cộng với những kinh nghiệm có được khi đi khắp thế giới, cả cuộc đời chỉ dành cho trẻ thơ,  bà nói: Nếu có một lần trong đời tất cả những con người đều cùng chung một tư tưởng và tiếng nói thì đó là khi họ sinh ra. Bất kể họ thuộc chủng tộc nào, sinh ra ở nơi đâu trên thế giới thì họ đều giống nhau khi mới sinh ra. Nếu chúng ta mong muốn đạt được sự hòa bình và sự thấu hiểu lẫn nhau , chúng ta phải bắt đầu từ thời điểm sinh ra, khi mà tất cả con người đều giống nhau.

“Trẻ độ tuổi 0-6 sở hữu một dạng tâm trí đặc biệt – “Tâm Trí Thẩm Thấu”. Bà nói đó là KẾ HOẠCH CỦA TẠO HÓA, món quà này giúp trẻ xây dựng lên sức sống tinh thần của mình. Sức sống tinh thần được hình thành như thế nào? Từ ý tưởng, cảm nghiệm của bà trên nền tảng khoa học về sự hình thành cơ thể người, mỗi cơ quan được hình thành từ tế bào, trước đó tế bào đã tự nhân đôi thông qua điểm nhạy cảm. Tương tự sức sống tinh thần cũng thế, từ hư vô, từ cái không, có một điểm nhạy cảm, nó thu nạp mãnh liệt giống như tế bào, cứ như thế mà hình thành lên các cơ quan của thể tinh thần như: việc điều hướng trong môi trường, đi bằng hai chân…;  các cơ quan tinh thần hình thành độc lập với nhau; khi cơ quan tinh thần hình thành xong, nó sẽ quy tụ lại và tạo nên Thể Tinh Thần Đồng Nhất ( psychic unity).

Tạo hóa đã có những sự đề phòng, nó đã lấy đi của con người khả năng vận động, tạo nên bộ xương không cứng cáp, vì thế trước khi bắt đầu trải nghiệm đầu tiên của con người  lên môi trường, con người (trẻ) phải đợi cho tới khi chính “con người” sáng tạo lên một thành quả tâm linh to lớn, mà cụ thể là sức sống tinh thần.

Đồng thơi, Maria Montessori khám phá ra rằng điểm nhạy cảm để tâm trí thu nạp mãnh liệt trong quá trình hình thành nên sức sống tinh thần được gọi là: Giai Đoạn Nhạy Cảm trong quá trình phát triển của mình. Đó là những giai đoạn trẻ bị thu hút một cách đặc biệt những trải nghiệm có trong môi trường để kiến tạo nên SỨC SỐNG TINH THẦN, từ đó là nguồn dưỡng chất xây dựng cho nền tảng nhân cách, cảm xúc, trí tuệ hay những kỹ năng cụ thể nào đó và bao gồm cả sự phát triển của thể xác (physical).

Trẻ ở độ tuổi 3-6 là giai đoạn hoàn thiện của giai đoạn 0-3 trước đó. Việc áp dụng các triết lý Montessori và các đồ dùng được thiết kế đặc biệt hỗ trợ cho quá trình xây dựng lên thể tinh thần và toàn bộ “con người” của chính trẻ.

Chương trình học 3-6  được xây dựa trên sự quan sát phổ quát những Giai Đoạn Nhạy Cảm và các đặc tính tâm lý của trẻ, chương trình gồm 4 lĩnh vực chính: Thực hành cuộc sống, Giác quan, Ngôn ngữ và Toán học. Các hoạt động Mỹ Thuật, Âm nhạc, Khoa học, Địa lý, và Nghiên cứu Văn hóa cũng quan trọng không kém. Việc hấp thụ văn hóa là động lực phát triển chính trong giai đoạn phát triển đầu tiên.”

(Theo Absorbent Mind -Maria Montessori)

Thực hành cuộc sống

Các bài học thực hành cuộc sống là bước chuyển tiếp từ môi trường gia đình sang trường học sống giữa một tập thể và thực sự là những bài học giúp các em bé trở nên độc lập biết chăm sóc mình, chăm sóc mọi người và chăm sóc môi trường. Ví dụ: Một em bé học được kỹ năng rót sẽ tự rót nước cho mình khi khát, biết rót nước mời khi có khách đến nhà, biết rót nước vào lọ để cắm hoa, biết rót nước bày bàn ăn, biết rót nước khi làm các thí nghiệm khoa học, biết rót sữa khi làm bánh, lấy canh không sánh ra ngoài…

Những hoạt động thực hành cuộc sống trợ giúp các em hoàn thiện kỹ năng vận động, tập luyện để có được tính chính xác, nâng cao khả năng tập trung, xây dựng và nuôi dưỡng cái tôi độc lập của mình. Sau khi có cái “tôi”, trẻ mới sẵn sàng tham gia vào cái “chúng ta” khi lớn hơn và tự tin về cái tôi của mình hơn.

Giác quan

Giác quan là những công cụ để hỗ trợ sự “hóa thân” của tâm trí nơi trẻ thông qua các trải nghiệm với môi trường. Điều đặc biệt ở Montessori là các trải nghiệm thông qua các bài học đã được xây dựng trong môi trường những đồ dùng học tập cụ thể giúp các em bé nắm được một cách rõ ràng các khái niệm trừu tượng như nhiệt độ, màu sắc, kích cỡ, vị, mùi, cao độ, trọng lượng…

Các bài học giác quan luôn bắt đầu bằng trải nghiệm rồi mới đến ngôn ngữ vì Maria Montessori hiểu trẻ đang “đói khát ” các trải nghiệm trong môi trường để “hóa thân” nên TÂM TRÍ của chính trẻ.

Ngôn ngữ

Trẻ có thể học một hay nhiều ngôn ngữ như nhau khi có môi trường cụ thể là người nói những ngôn ngữ đó.

Ngôn ngữ bắt đầu bằng ngôn ngữ nói. Chỉ cần học, làm việc, sống trong một môi trường mà khi gọi tên tất cả mọi thứ các em cũng đã có một vốn vài nghìn từ. Sau đó đến ngôn ngữ viết. Maria Montessori cho rằng viết những suy nghĩ của mình ra dễ hơn đọc suy nghĩ của người khác. Đọc được không đồng nghĩa với việc hiểu được những điều mình vừa đọc. Rồi đến đọc hiểu là cuối cùng.

Một trong những điều xuyên suốt chương trình học của Montessori là trẻ luôn học qua trải nghiệm, học với đồ dùng thật để thực sự hiểu được kiến thức. Chỉ khi hiểu, con người mới có thể nhớ được những điều vừa học.
Ngôn ngữ nói được giới thiệu một cách cụ thể. Các bài học thính giác trợ giúp các em rèn luyện tai nghe cho các âm trong các ngôn ngữ. Các em luôn được tôn trọng, luôn được lắng nghe, sống trong môi trường trộn độ tuổi đa dạng giúp các em tiếp nhận ngôn ngữ sinh động từ xung quanh, có các tình huống sử dụng ngôn ngữ chủ động, các giờ học hát, đọc thơ, kể chuyện, chơi trò chơi ngôn và thẻ ngôn ngữ giúp các em bé luôn muốn giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ nói hiệu quả.

Ngôn ngữ viết được chuẩn bị gián tiếp từ khi các em mới đi học thông qua các hoạt động thực hành cuộc sống giúp các em học điều khiển các ngón tay, bàn tay, cổ tay. Rồi đến các bài học giác quan giúp các em có thể điều khiển được bàn tay đưa nhẹ nhàng thay vì ấn mạnh giúp các em điều khiển bút không ấn rách giấy. Rồi đến bộ chữ giấy ráp giúp các em có được trí nhớ cơ học giúp việc viết chữ trở nên dễ dàng và thú vị giống như những tác phẩm nghệ thuật. Khi có ngôn ngữ nói, biết tất cả các âm, các em ghép vần và viết những suy nghĩ của mình bằng những chữ cái. Khi dùng các chữ cái để thể hiện được suy nghĩ của mình cũng đồng nghĩa là các em đã biết viết.

Không chỉ dừng ở đó, các em học về các loại từ vựng và phân tích câu qua những trò chơi chỉ dùng ngôn ngữ nói hàng ngày và dần dần đến ngôn ngữ viết khi sẵn sàng.

Chương Trình Tiếng Anh

Casa Hanoi chọn tiếng Anh song song với tiếng Việt dưới sự hướng dẫn của giáo viên nước ngoài. Triết lý của Casa Hanoi về ngôn ngữ tiếng Anh cho trẻ: ” Để trẻ yêu một thứ ngôn ngữ khác ngoài tiếng mẹ đẻ, yêu quý một “con người” khác màu da, màu mắt, kiểu tóc, giọng nói…với “mình”, tình yêu và cảm nhận ấy là sự hỗ trợ thiết yếu để tâm trí có thể kiến tạo như phép lạ của tạo hóa phú bẩm cho trẻ; do vậy sự thẩm thấu TỪ TỪ ngôn ngữ tiếng Anh của trẻ qua sự yêu quý với môi trường được Casa Hanoi coi trọng và tôn trọng tuyệt đối”. Chúng tôi sẽ không vì bất kỳ “áp lực” hay “tác động” nào về CUỘC CHẠY ĐUA TRÍ TUỆ NGÔN NGỮ TIẾNG ANH để ảnh hưởng tới sự DẪN DẮT NỘI TẠI CỦA MỖI TRẺ.

Ở Casa Hnaoi, các con sẽ THẤM ngôn ngữ thông qua các hoạt động ngôn ngữ trong Montessori với giáo viên người nước ngoài (đã được đào tạo theo chương trình Montessori), các hoạt động hàng ngày đặc biệt qua chơi, qua âm nhạc, qua ẩm thực, qua các câu chuyện kể và qua những tương tác rất THẬT giữa con và giáo viên nước ngoài.

 

Toán học

Trí tuệ toán học đã được chuẩn bị từ việc làm mọi thứ một cách chính xác từng bước một. Gọi tên chính xác mọi đồ vật, khái niệm, hình ảnh, cảm xúc… đến việc luôn luôn hoàn thành công việc để đi đến kết quả cuối cùng ngay từ khi em bé 2.5 tuổi. Khi học các bài học giác quan các em bé đã được chuẩn bị gián tiếp cho hình học, lượng giác, dãy số, hệ thập phân…rồi đến việc phân biệt giống và khác nhau.

Toán học là ngôn ngữ quốc tế và Maria Montessori đã biến toán học cùng những khái niệm toán học trở nên thú vị như những trò chơi.

Tất cả mọi khái niệm trừu tượng đều được cụ thể hóa thông qua các đồ dùng học tập để các em thực hành và khám phá. Tất cả mọi lĩnh vực của toán học như hình học, đại số, lượng giác đều được đưa vào chương trình học 3-6 một cách thông minh và giúp các em học toán một cách thích thú.

Văn hóa

Nhiệm vụ quan trọng của trẻ trong giai đoạn 3-6 là xây dựng tính cách và là một phần của nền văn hóa nơi các em sinh ra và lớn lên. Vì thế cả thế giới thu nhỏ được đưa vào trong chương trình học.

Các em sẽ khám phá thế giới sinh học, lịch sử, địa lý, khoa học, văn hóa thế giới để trân trọng cả thế giới xung quanh mình.

 Nghệ Thuật

Chương trình nghệ thuật ở độ tuổi 3-6 tuổi được Casa Hanoi dựa trên triết lý căn bản của tinh thần Montessori và đặc biệt dựa theo cá nhân mỗi trẻ và nhu cầu nội tại của các con để chuẩn bị, hỗ trợ những nguyên liệu phù hợp nhằm giúp các con nuôi dưỡng linh khí nghệ thuật trong mình, và dưới đây là triết lý nghệ thuật của Maria Montessori: